Ο Διοικητικός Εκσυγχρονισμός και οι Προοπτικές της Ευρωπαϊκής Δικτύωσης των Ελληνικών Δήμων
Συγγραφέας: Αντώνιος Καρβούνης
Η αναγνώριση του διεθνούς ρόλου των τοπικών αρχών από τα όργανα της ΕΕ και ειδικότερα των συμπράξεών τους, σε επίπεδο πολιτικό, θεσμικό και επιχειρησιακό (κυρίως μέσω των ευρωπαϊκών προγραμμάτων), στο πλαίσιο ενός νέου προτύπου διακυβέρνησης, του προτύπου της «ήπιας διακυβέρνησης» των δικτύων, σε συνδυασμό με το περιορισμένο ακαδημαϊκό ενδιαφέρον για τις ευρωπαϊκές διαδημοτικές συνεργασίες τις τελευταίες δεκαετίες, συνιστούν το περίγραμμα του βιβλίου του Αντώνη Καρβούνη, στελέχους του ΥΠΕΣ και Προέδρου της διυπουργικής Επιτροπής για τις διεθνείς συνεργασίες των ΟΤΑ, με τίτλο «Διπλωματία Πόλεων και Εξευρωπαϊσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης: Ο Διοικητικός Εκσυγχρονισμός και οι Προοπτικές της Ευρωπαϊκής Δικτύωσης των Ελληνικών Δήμων» (εκδ. ΔΙΟΝΙΚΟΣ).
Ο συγγραφέας του βιβλίου εξετάζει τη συμμετοχή των ελληνικών δήμων σε ευρωπαϊκά δίκτυα πόλεων κατά την προγραμματική περίοδο 2007–2013 και, αξιοποιώντας το θεωρητικό πλαίσιο του εξευρωπαϊσμού και της παραδιπλωματίας, και εν προκειμένω της διπλωματίας των πόλεων, εξετάζει και αξιολογεί τα αποτελέσματα της συμμετοχής 114 ελληνικών δήμων σε ευρωπαϊκά δίκτυα πόλεων.
Στην Εισαγωγή και το Μέρος Α΄ του βιβλίου ο συγγραφέας αναδεικνύει το πόσο σημαντική είναι η δικτύωση των δήμων για τη μεταφορά τεχνογνωσίας και καινοτομιών, την κατάρτιση στελεχών των τοπικών αρχών, την παροχή εργαλείων και μεθοδολογιών και την ανταλλαγή καλών πρακτικών. Σημειώνει όμως ότι το εθνικό πλαίσιο, οι θεσμικές και διαρθρωτικές διαφορές μεταξύ των πόλεων–εταίρων δημιουργούν εμπόδια στην εφαρμογή των πρακτικών αυτών.
Το Μέρος Β΄ του βιβλίου είναι ιδιαίτερα χρηστικό, δεδομένου ότι ο συγγραφέας παρουσιάζει την Ευρωπαϊκή Δικτύωση Πόλεων στο Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο της Εδαφικής Συνεργασίας, την Ευρωπαϊκή Δικτύωση των Πόλεων στις Πολιτικές της ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Δικτύωση των Πόλεων στα Ενωσιακά Προγράμματα, καθώς και το Εθνικό Πλαίσιο αναφοράς της Ευρωπαϊκής Δικτύωσης Πόλεων:
Ο συγγραφέας συμπεραίνει ότι τα πρώιμα ευρωπαϊκά προγράμματα δικτύωσης ανέδειξαν την προστιθέμενη αξία των ευρωπαϊκών δικτύων πόλεων για τη μετάδοση και διάχυση της τεχνογνωσίας σε τοπικό επίπεδο προκειμένου οι πόλεις να υλοποιήσουν σημαντικά έργα σε σύμπραξη με αντίστοιχους οργανισμούς σε ενωσιακό επίπεδο.
Το Μέρος Γ΄ αποτελεί το Εμπειρικό Μέρος του βιβλίου και αποτυπώνει τις «Διαστάσεις του Ήπιου Εξευρωπαϊσμού και τις Προοπτικές της Ευρωπαϊκής Δικτύωσης των Ελληνικών Δήμων».
Το γενικότερο εμπειρικό συμπέρασμα της μελέτης που παρουσιάζει ο συγγραφέας στο βιβλίο είναι ότι η συμμετοχή των ελληνικών δήμων σε ευρωπαϊκά δίκτυα πόλεων συνεπάγεται αλλαγές σε επίπεδο δομών, πολιτικών και διαδικασιών (διοικητικός εξευρωπαϊσμός), προώθησης τοπικών συμφερόντων και ταυτότητας της τοπικής αρχής (πολιτικός εξευρωπαϊσμός), συμμετοχής σε ευρωπαϊκά προγράμματα (χρηματοδοτικός εξευρωπαϊσμός), απόκτησης τεχνογνωσίας και επιμόρφωσης προσωπικού (γνωστικός εξευρωπαϊσμός), ενίσχυσης της ευρωπαϊκής συνείδησης και ταυτότητας (ιδεαλιστικός εξευρωπαϊσμός) και δημιουργίας ενός ευνοϊκού εσωτερικού περιβάλλοντος για οργανωσιακές αλλαγές και μακρόπνοες συνεργασίες (βιώσιμος εξευρωπαϊσμός).
Ωστόσο, τα ανωτέρω αποτελέσματα και οι μορφές εξευρωπαϊσμού επηρεάζονται από το ενδογενές πλαίσιο νοοτροπιών, γραφειοκρατικών διαδικασιών, οργανωτικών και πολιτικών ελλειμμάτων και ενός δυσμενούς οικονομικού περιβάλλοντος, μετριάζοντας τη μεταρρυθμιστική δυναμική της ευρωπαϊκής δικτύωσης και θέτοντας σε αμφισβήτηση τις μεταρρυθμιστικές δυνατότητες των ελληνικών δήμων. Τα προβλήματα που προέκυψαν σχετίζονται με πολιτικές επιλογές, την δυσκολία έκφρασης ενός τεχνοκρατικού λόγου σε οργανικές μονάδες των δήμων, τα οργανωτικά ελλείμματα σε επίπεδο δομών και προσωπικού, τους περιορισμούς της γραφειοκρατίας, την απουσία διοικητικής συνέχειας και θεσμικής μνήμης και γενικά ένα πολιτισμικό πλαίσιο που δεν ανέχεται εύκολα τις αλλαγές.
Προς αυτή την κατεύθυνση, στην τελευταία ενότητα του βιβλίου, προτείνονται βήματα για μια γόνιμη και μακρόπνοη συμμετοχή σε ευρωπαϊκές δικτυώσεις με βάση την καταγεγραμμένη εμπειρία των δημοτικών αρχών κατά την προγραμματική περίοδο 2007–2013 .
